ข่าวย้อนหลัง - หวยออนไลน์คืนชีพ ประเด็นร้อนข้ามปี

ฐานเศรษฐกิจ : ได้ข้อสรุปสุดท้ายกันเสียที สำหรับโครงการจำหน่ายรางวัลเลขท้าย 2 ตัว 3 ด้วย เครื่องอัตโนมัติ หรือที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในชื่อ "หวยออนไลน์"

หลังผลการประชุมของคณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2552 ที่ผ่านมา มีมติให้ดำเนินการภายใน 90 วัน ซึ่งคาดว่าในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ หรือมีนาคมปี 2553 "หวยออนไลน์ " น่าจะปรากฏโฉมออกมาให้บริการ

โดยที่นายประดิษฐ์ ภัทรประสิทธิ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ผู้รับผิดชอบเรื่องนี้โดยตรง ก็ได้ประกาศอย่างชัดเจนว่าจะผลักดันเรื่องดังกล่าวเข้าสู่ที่ประชุมคณะ รัฐมนตรี (ครม.) เพื่อแจ้งให้ทราบ เนื่องจากกองสลาก มีสิทธิ์เต็มที่ในการตัดสินใจ เพียงแต่ต้องทำให้ถูกต้องตามหลักของขั้นตอนเท่านั้น
ทั้งนี้การเดินหน้าโครงการดังกล่าว รัฐบาลให้เหตุผลถึงพันธะสัญญาที่มีข้อผูกพันทางกฎหมายกับภาคเอกชนมาเป็นหลัก ในการขับเคลื่อน และพิจารณาแล้วว่าสามารถดำเนินการได้ตามขอบเขตของกฎหมาย

++"ล็อกซเล่ย์"ล็อกคอรัฐ++
ขณะที่อีกฟากหนึ่งผู้บริหารบริษัท ล็อกซเล่ย์ จีเทค เทคโนโลยี จำกัด (มหาชน) หรือ แอลจีที เองก็วิ่งเต้นเข้าพบนายประดิษฐ์ ภัทรประสิทธิ์ รมช.คลัง และนายสถิตย์ ลิ่มพงศ์พันธุ์ ปลัดกระทรวงการคลัง ในฐานะประธานคณะกรรมการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลอย่างต่อเนื่อง เพื่อหวังเร่งรัดให้โครงการดังกล่าวเกิดขึ้นโดยเร็ว โดยหยิบยกการฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายทางแพ่งกับภาครัฐในฐานะละเมิดข้อตกลงใน สัญญาถึง 3,000 ล้านบาท ซึ่งรัฐจะต้องจ่ายชดเชยหากตัดสินใจยกเลิกโครงการมาเป็นเงื่อนไข

เท่านั้นยังไม่พอยังจะมีการหยิบยกเรื่องดังกล่าวนี้มาฟ้องเป็นคดีอาญาด้วย ในฐานความผิดที่ปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ ทำให้รัฐเกิดความเสียหายตามม.157 กฎหมายอาญา

เหตุผลทั้งหมดทั้งปวงจึงเสมือนเป็นการบีบทางเลือกของรัฐบาลให้แคบลง ต่างไปจากช่วงแรก ๆที่ รัฐบาลของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี แสดงเจตจำนงอย่างแรงกล้าว่าไม่ต้องการส่งเสริมการพนัน แต่สุดท้ายตัวละครทั้ง 3 ท่านของกระทรวงการคลังที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นเจ้ากระทรวง "กรณ์ จาติกวณิช ",รวมถึงรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง และปลัดกระทวงการคลัง ต่างจึงต้องเร่งผลักดันโครงการดังกล่าวให้เดินหน้าต่อ โดยเสนอให้ใช้วิธีเอกชนกับมูลนิธิเป็นตัวขับเคลื่อน และให้เป็นไปตามพันธะสัญญา ที่สำคัญวิธีการนี้ยังถือว่าเป็นทางออกที่ดีที่สุดของรัฐบาล เนื่องจากรัฐไม่ต้องมีส่วนเข้ามาเกี่ยวข้อง

++หืดขึ้นคอกว่าจะคลอดหวยบนดิน++
ทั้งนี้กว่าที่จะได้ข้อสรุปให้เดินหน้าหวยออนไลน์นั้น เรียกได้ว่าหืดขึ้นคอกันเต็มที่ ยืดเยื้อกันมาหลายรัฐบาล โดยหากย้อนถอยหลังไล่เหตุการณ์จาก ณ ปัจจุบัน เห็นได้ว่าหลังจากเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2552 ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ได้มีคำพิพากษาคดีหวยบนดินเลขท้าย 2 ตัวและ 3 ตัว ที่คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) รับช่วงต่อมาจากคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐ (คตส.) จากการทำงานของคตส.ที่หมดอายุไปเมื่อ 30 มิ.ย. 2551 เป็นโจทก์ยื่นฟ้องอดีตนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ผู้นำรัฐบาลในยุคนั้น และพรรคพวกอีกรวม 47 คน ในข้อหาปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบในการออกหวย 2 ตัว 3 ตัว

โดยเฉพาะการนำเงินรายได้ไปใช้จ่าย จนสัดส่วนการนำรายได้เข้าแผ่นดิน ไม่เป็นไปตามพ.ร.บ. สำนักงานสลากฯปี พ.ศ. 2517 ที่กำหนดสัดส่วนไว้ที่ 28% ของรายได้จากการจำหน่ายสลาก และจากการประเมินความเสียหายรัฐต้องสูญเสียรายได้เป็นเงินถึง 36,961.83 ล้านบาท สำหรับคำพิพากษาในขณะนั้น มีผลสรุปออกมาว่า การออกหวยบนดิน 2 ตัว 3 ตัวนั้นผิดข้อกฎหมาย ตามพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 มาตรา 5 และมาตรา 9 เนื่องจากเป็นการออกสลากในลักษณะเป็นหวยกินรวบ ไม่ได้มีรูปแบบเป็นกินแบ่งตามที่กฎหมายกำหนด ซึ่งสัดส่วนรายได้จากการขายสลากนั้นจะต้องแบ่งสัน 60% ไว้เป็นเงินจ่ายรางวัล ส่วนอีก 28% ให้เป็นเงินนำส่งรัฐ ขณะที่อีก 12% ที่เหลือให้เป็นค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานของสำนักงาน

นอกจากนี้เสียงข้างมากยังได้ตัดสินว่า การที่ ครม. และคณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล ให้นำรายได้ในการออกหวยบนดินคืนสู่สังคมนั้น ถือเป็นการฝ่าฝืน พ.ร.บ.เงินคงคลัง พ.ศ.2491 มาตรา 4 และมาตรา 13 พ.ร.บ.สำนักงานสลากฯ พ.ศ.2517 มาตรา 23 และมาตรา 27 โดยมีคำพิพากษาให้จำคุกนายวราเทพ รัตนากร อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง 2 ปี และปรับ 20,000 บาท ,รวมถึงจำคุกนายสมใจนึก เองตระกูล อดีตปลัดกระทรวงการคลัง และประธานกรรมการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล 2 ปี และปรับ 10,000 บาท ,และจำคุกนายชัยวัฒน์ พสกภักดี อดีตผู้อำนวยการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล 2 ปี ปรับอีก 10,000 บาท แต่เนื่องจากว่าจำเลยทั้ง 3 ยังไม่เคยต้องโทษทางคดีอาญามาก่อน จึงให้รอการลงอาญาไว้ 2 ปี โดยคำพิพากษาดังกล่าวน่าจะสามารถเป็นบรรทัดฐานให้การออกหวยออนไลน์ ให้ไม่ต้อง ผิดต่อ พ.ร.บ.สลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 อีก ดังนั้นจะเห็นว่าแนวทางที่มีให้เลือกมีไม่มากนัก เนื่องจากสถานการณ์ที่บีบบังคับ หากถอยหลังไม่เดินหน้าโครงการภาคเอกชนก็จ้องที่จะฟ้องร้อง ครั้นจะเดินหน้าแบบไม่สนใจใครก็ถูกมองว่าเป็นการมอมเมาประชาชนให้ลุ่มหลงการ พนัน เพราะฉะนั้น ถึงแม้ว่าจะมีบรรทัดฐานจากคำพิพากษาดังกล่าวไว้เป็นแนวทาง แต่การจะเดินหน้าออกหวยออนไลน์ก็ยังไม่ใช่เรื่องที่จะสามารถทำได้ง่ายๆ ดังจะเห็นได้จากการที่คณะกรรมการสลาก ต้องสร้างเกราะป้องกันตัวเองขึ้นมา ด้วยการจัดตั้งคณะทำงานขึ้นมาอีก 1 ชุด เพื่อทำ1.ประชาพิจารณ์สอบถามความคิดเห็นของประชาชนในประเด็นของการออนไลน์ และ 2.มาตรการเยียวยาทางสังคมจากผลกระทบของการออกหวยออนไลน์

อย่างไรก็ตาม กว่าจะได้ข้อสรุปจากการทำประชาพิจารณ์ เวลาก็ล่วงเลยผ่านไปอีกถึง 2 เดือนเต็ม ส่วนข้อสรุปจากความคิดเห็นของประชาชนนั้น เพียงแค่การตั้งธงสำรวจ ก็คงจะพอรู้คำตอบ ซึ่งคำตอบที่ได้ส่วนใหญ่ต่างก็สนับสนุนให้มีการออกหวยออนไลน์ เหตุผลแบบเบสิก ๆ ก็เพราะหวยเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับสังคมไทย และการเล่นหวย ก็เปรียบเสมือนเป็นส่วนหนึ่งของการดำรงชีวิตของประชาชนไทยมานมนาน
เพราะหาไม่แล้ว คนก็จะอาจหันไปเล่นหวยใต้ดิน หรือการพนันที่ผิดกฎหมายมากขึ้น

และแม้ว่าความคิดเห็นประชาชนส่วนใหญ่จะต้องการให้มีหวยออนไลน์ แต่ประเด็นสำคัญอยู่ที่ว่ารัฐบาลจะหาทางเยียวยาทางสังคม จากผลกระทบนี้อย่างไร เนื่องจากตามมติของคณะกรรมการเดิมที่ต้องการจัดสรรเงิน 50% จากเงินกำไรของสำนักงานสลากฯหลังจากที่หักค่าใช้จ่ายแล้ว หรือเป็นงบส่วนหนึ่งใน 12% ซึ่งในแต่ละปีจะได้อยู่ที่ประมาณ 500-1,000 ล้านบาทนั้น ก็ดูเหมือนว่าจะไม่เพียงพอ คณะกรรมการจึงมีมติให้สำนักงานไปศึกษาเพิ่มเติมว่าจะดำเนินการอย่างไร โดยอาจจะออกเป็นหวยออนไลน์ในรูปแบบของการกุศลเป็นงวดๆ เนื่องจากการดำเนินการรูปแบบดังกล่าวนั้น รายได้จากการขายสลากการกุศลจะตกเป็นของหน่วยงานที่ออก โดยที่ไม่ต้องนำส่งรัฐตาม พ.ร.บ. สลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517 ซึ่งวิธีการดังกล่าวจะทำให้สำนักงานมีรายได้มากพอที่จะเยียวยาสังคมได้

++หวั่นซ้ำรอย"ยุคทักษิณ"
บทสรุปสุดท้ายนายประดิษฐ์มีนโยบายที่จะให้ออกหวยออนไลน์เป็นสลากการกุศล ทั้งหมด เพื่อจะได้นำเงินที่ได้ 28% ไปใช้ในการกุศลทั้งหมด โดยที่ไม่ต้องนำส่งเข้ารัฐ ตามมาตรา 22 พ.ร.บ.สลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 ที่กำหนดไว้ ทั้งที่ในความเป็นจริงสามารถนำไปใช้ได้เพียง 27.5% เท่านั้น เนื่องจากใน 28% นั้น จะต้องถูกหักภาษีตาม พ.ร.บ.การพนันของกระทรวงมหาดไทย 0.50% ส่งผลให้เหลืออีก 27.5% ที่จะนำเข้ากองทุนเพื่อการเยียวยาสังคม หรือเป็นการจัดสรรให้กับองค์กรการกุศลต่างๆ ที่ยื่นขอเข้ามา โดยที่ในแต่ละปีจะมีหน่วยงานต่างๆ ขอรับเงินการกุศลที่ใช้ในกิจการต่างๆ จำนวนมาก ตกปีละ 5,000-6,000 ล้านบาท
มาถึงตรงนี้ประเด็นจึงเปรียบเสมือนเป็นบูมเมอแรงที่สะท้อนกลับมาสู่การใช้ เงินที่ได้จากขายสลากกินแบ่งรัฐบาลเช่นเดิม ซึ่งเป็นประเด็นปัญหาที่เคยเกิดขึ้นมาแล้ว และยังมีประเด็นที่ว่าหากผลกระทบทางสังคมที่ต้องใช้เงินเยียวยาปีละ 500-1,000 ล้านบาทไม่พอ แต่จำเป็นต้องใช้มากถึงปีละ 5,000-6,000 ล้านบาท หรือไม่และจำนวนมากขนาดนั้น จะคุ้มค่าในการเดินหน้าโครงการต่อไปหรือไม่ จึงเป็นประเด็นที่ต้องกลับมาขบคิดกันให้ดี อีกทั้งจะมั่นใจได้อย่างไรว่ากระบวนการกลั่นกรองโครงการจะได้รับความช่วย เหลือเงินโดยไม่รั่วไหล และไม่เอื้อประโยชน์ต่อกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง สุดท้ายจะแน่ใจได้อย่างไรว่า การอ้างว่านำเงินมาในการกุศล โดยไม่นำส่งเงินเข้ารัฐ 28% ตาม พ.ร.บ. สลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517 จะไม่กลับมาเป็นประเด็นการตีความทางกฎหมายอีกเหมือนที่เคยทำผิดมาก่อน โจทย์ที่รัฐบาลต้องตีให้แตกคือ จริงหรือที่หวยออนไลน์ จะส่งผลดีต่อประชาชน เพราะจะช่วยไม่ให้มีการค้าสลากกินแบ่งรัฐบาล หรือลอตเตอรี่ ในราคาที่สูงเกินจริง และจะช่วยลดปริมาณหวยใต้ดินที่ผิดกฎหมายลง ทั้งนี้ ถ้าหวยออนไลน์ดีจริงเหตุใดคณะกรรมการจึงต้องตั้งกองทุนเยียวยาตั้งแต่ โครงการยังไม่เดินหน้า

แน่นอนว่าประเด็นเรื่องของหวยออนไลน์นั้น ในปี 2553 จะยังคงเป็นข่าวที่ประชาชนให้ความสนใจ และติดตามกันอย่างใกล้ชิด ว่าสุดท้ายจะลงเอยอย่างไร ใครที่มีอำนาจตัดสินใจที่แท้จริง รัฐบาลจะตัดสินใจเดินหน้าโครงการนี้จริงๆหรือ เป็นคำถามที่ยังรอคำตอบ

วิเคราะห์หวยออนไลน์ จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจฉบับที่ 2,493 3 - 6 มกราคม พ.ศ. 2553